ظهور و چالش‌های اولیه
کدینگ وایب در ابتدای ۲۰۲۵ به یک پدیده جهانی تبدیل شد. پلتفرم‌هایی مانند Lovable، Bolt، Cognition و Cursor، فرآیند توسعه را به سادگی یک گفتگوی روزمره تقلیل دادند. برای نمونه، Cloud Code – یک پلتفرم ابری برای کدنویسی AI – در عرض چند ماه به ارزشی بیش از ۶۰۰ میلیون دلار دست یافت، که نشان‌دهنده سرمایه‌گذاری عظیم بر روی این فناوری بود. این ابزارها، با تمرکز بر سرعت و خلاقیت، به کاربران اجازه می‌دادند بدون دانش عمیق کدنویسی، پروتوتایپ‌های بصری جذاب بسازند.
با وجود این پیشرفت، چالش‌هایی آشکار شد. بسیاری از خروجی‌های تولیدشده توسط AI، فاقد ساختار معماری قوی، امنیت داده‌ها و سیستم‌های کنترل نسخه بودند. توسعه‌دهندگان گزارش دادند که اغلب مجبور به بازسازی کامل پروژه‌ها می‌شوند، نه صرفاً اصلاح آن‌ها. به قول یکی از مهندسان برجسته: "این اپ‌ها شبیه به یک خودرو زیبا هستند، اما بدون موتور واقعی داخل‌شان." بحث‌های اخیر در پلتفرم X (توییتر سابق) نیز این نگرانی‌ها را تأیید می‌کند، جایی که کاربران از "مرگ ابزارهای کدینگ وایب" به دلیل رقابت فزاینده سخن می‌گویند.
گذار به بلوغ: توسعه طیفی
تا اواسط ۲۰۲۵، تمرکز صنعت از سهولت خلاقانه به تعادل فنی تغییر جهت داد. مفهوم "توسعه طیفی" (Spectrum Development) پدید آمد، که در آن AI و انسان‌ها در یک طیف همکاری می‌کنند – از کمک‌های ساده تا تصمیم‌گیری‌های پیچیده. این رویکرد، نه جایگزینی کامل انسان توسط AI، بلکه تقویت خلاقیت انسانی را هدف قرار می‌دهد. شرکت‌هایی مانند آمازون و OpenAI، مدل‌های خود را برای افزایش دقت کدنویسی بهینه‌سازی کردند.
حرفه‌ای‌ها برای موفقیت در این اکوسیستم هیبریدی، بر ارتقای مهارت‌ها از طریق گواهینامه‌های فنی تمرکز کرده‌اند. این گواهینامه‌ها، سواد AI را با دانش فنی عمیق ترکیب می‌کنند و به توسعه‌دهندگان کمک می‌کنند تا از ابزارهای نوظهور بهره ببرند.
توسعه همگام و ناهمزمان: دو روی یک سکه
کدنویسی AI اکنون به دو پارادایم اصلی تقسیم شده است: همگام (Sync) و ناهمزمان (Async). ابزارهای همگام، مانند IDE کورسور (Cursor IDE)، امکان کدنویسی واقعی‌زمان با AI را فراهم می‌کنند و خلاقیت را در لحظه تقویت می‌نمایند. در مقابل، سیستم‌های ناهمزمان مانند Claude Code و Cognition، به طور مستقل عمل کرده و راه‌حل‌های کامل ارائه می‌دهند.
خرید Windsurf IDE توسط Cognition در ژوئیه ۲۰۲۵، نمونه‌ای برجسته از ادغام این دو رویکرد است. این معامله، که شامل انتقال مالکیت فکری و تیم توسعه بود، نشان داد که آینده در ترکیب همگامی خلاقانه با ناهمزمانی مقیاس‌پذیر نهفته است. پست‌های اخیر در X نیز بر این تحول تأکید دارند، جایی که توسعه‌دهندگان از "بالغ شدن سریع stack کدینگ وایب" سخن می‌گویند.
ظهور آزمایشگاه‌های عامل: اکوسیستم دوسطحی
جهان AI اکنون به دو لایه تقسیم شده: آزمایشگاه‌های مدل (Model Labs) مانند OpenAI و Anthropic، که بر ساخت مدل‌های پایه تمرکز دارند، و آزمایشگاه‌های عامل (Agent Labs) مانند Cognition و Cursor، که محصولات کاربردی و هوشمند را بر اساس تعاملات واقعی توسعه می‌دهند. این "عصر محصول" (Product Era)، جایی که عوامل AI از داده‌های واقعی یاد می‌گیرند، نوآوری را از تئوری به عمل می‌برد.
برای حرفه‌ای‌ها، گواهینامه‌های AI پلی بین نوآوری و استقرار ایجاد می‌کنند و درک عمیق‌تری از اتصال این سیستم‌ها فراهم می‌آورند.
آینده عاملانه: نظریه ۸۰/۲۰ کد AGI
شان "سویکس" وانگ (Shawn "swyx" Wang)، محقق AI، نظریه "۸۰/۲۰ کد AGI" را معرفی کرد: تسلط AI بر کدنویسی می‌تواند ۸۰ درصد تأثیر هوش مصنوعی عمومی (AGI) را در ۲۰ درصد زمان محقق سازد. کد، به عنوان یک حوزه منطقی و قابل اندازه‌گیری، بستری ایده‌آل برای یادگیری AI فراهم می‌کند. این دیدگاه با ظهور AI عاملانه (Agentic AI) همخوانی دارد، جایی که عوامل خودمختار برنامه‌ریزی، استدلال و اجرا را بدون نظارت مداوم انجام می‌دهند.
گواهینامه‌های Agentic AI، بر طراحی و مدیریت این سیستم‌ها تمرکز دارند و به متخصصان کمک می‌کنند تا در این فضا پیشرو باشند.
جنبه‌های تجاری: مهندسی زمینه و ROI
با بلوغ ابزارها، کسب‌وکارها بر اثبات تأثیر تمرکز کرده‌اند. "مهندسی زمینه" (Context Engineering)، رویکردی سیستماتیک برای تأمین داده‌ها و ساختار مناسب به AI، اطمینان از خروجی‌های قابل اعتماد و ROI (بازگشت سرمایه) را فراهم می‌کند. این فاز، از رویکردهای شلخته اولیه به سمت اتوماسیون عملکردی و قابل اندازه‌گیری حرکت می‌کند.
گواهینامه‌های بازاریابی و کسب‌وکار، AI را با استراتژی‌های بلندمدت همسو می‌سازند و به رهبران کمک می‌کنند تا ارزش پایدار ایجاد کنند.
نتیجه‌گیری: تکامل، نه مرگ
کدینگ وایب مرده نیست؛ آن تکامل یافته است. آنچه در ۲۰۲۵ آغاز شد، اکنون به یک فصل جدید از همکاری، ساختار و نتایج ملموس وارد شده. رویای خلاقیت بدون مرز همچنان زنده است، اما بر پایه طراحی هوشمند و نوآوری مسئولانه بنا شده. این تحول، نه تنها آینده توسعه AI را شکل می‌دهد، بلکه صنعت نرم‌افزار را برای همه قابل دسترس‌تر می‌سازد.
منابع
- Blockchain Council. (2025). Is This the End of Vibe Coding?. Retrieved from https://www.blockchain-council.org/ai/end-of-vibe-coding/.
- Google Blog. (2025). Introducing vibe coding in Google AI Studio. Retrieved from https://blog.google/technology/developers/introducing-vibe-coding-in-google-ai-studio/.
- Medium - Google Cloud. (2025). Our Journey with Vibe Coding. Retrieved from https://medium.com/google-cloud/our-journey-with-vibe-coding-what-weve-learnt-over-the-past-6-months-b25a0559f008.
- Cognition. (2025). Cognition's acquisition of Windsurf. Retrieved from https://cognition.ai/blog/windsurf.
- TechCrunch. (2025). Cognition, maker of the AI coding agent Devin, acquires Windsurf. Retrieved from https://techcrunch.com/2025/07/14/cognition-maker-of-the-ai-coding-agent-devin-acquires-windsurf/.
- Latent Space Podcast. (2025). RIP Vibe Coding. Feb 2025-Oct 2025. Retrieved from https://podcasts.apple.com/is/podcast/rip-vibe-coding-feb-2025-oct-2025/id1680633614?i=1000735095629.
- PitchBook. (2025). Code Cloud 2025 Company Profile. Retrieved from https://pitchbook.com/profiles/company/85552-03.
- EclipseSource. (2025). The AI Coding Spectrum. Retrieved from https://eclipsesource.com/blogs/2025/06/26/ai-coding-spectrum-levels-of-assistance/.
- Software Synthesis. (2025). Agent Labs Are Product-First. Retrieved from https://www.akashbajwa.co/p/ai-apps-agent-labs.
- DataCamp. (2025). Context Engineering: A Guide With Examples. Retrieved from https://www.datacamp.com/blog/context-engineering.
- MIT Technology Review. (2025). From vibe coding to context engineering: 2025 in software development. Retrieved from https://www.technologyreview.com/2025/11/05/1127477/from-vibe-coding-to-context-engineering-2025-in-software-development/.
- X Post by @Abdul_ah14. (2025). Vibe coding tools are dying. Retrieved from https://x.com/Abdul_ah14/status/1984176798070940091.
- X Post by @0xdg__. (2025). the vibe coding stack is maturing fast. Retrieved from https://x.com/0xdg__/status/1987889239573586146.
تعاریف اصطلاحات کلیدی
برای خوانندگان تازه‌کار، اصطلاحات اصلی مقاله را به زبان ساده توضیح می‌دهم. هر تعریف شامل توضیح مختصر، مثال روزمره و ارتباط با مقاله است.
| اصطلاح (انگلیسی / فارسی) |
تعریف ساده |
مثال روزمره |
ارتباط با مقاله |
| Vibe Coding (کدینگ وایب) |
روشی که ایده اپ را به زبان طبیعی توصیف می‌کنید و AI کد را می‌سازد، بدون نیاز به کدنویسی دستی. |
به دستیار صوتی بگویید "اپی برای رزرو رستوران بساز" و اپ آماده شود. |
پایه مقاله؛ معرفی توسط گوگل در ۲۰۲۵، با چالش‌های فنی. |
| Spectrum Development (توسعه طیفی) |
همکاری AI و انسان در سطوح مختلف، از کمک ساده تا تصمیم‌گیری پیچیده. |
آشپزی با ربات: ربات مواد را آماده می‌کند، شما دستور غذا را تنظیم می‌کنید. |
گذار از وایب به تعادل؛ آزمایش توسط آمازون و OpenAI. |
| Sync Development (توسعه همگام) |
کدنویسی همزمان با AI، با تغییرات فوری. |
ویرایش زنده سند در گوگل داکس با همکار. |
ابزارهایی مثل Cursor IDE؛ تقویت خلاقیت. |
| Async Development (توسعه ناهمزمان) |
AI مستقل کار می‌کند و نتیجه کامل را بعداً تحویل می‌دهد. |
سفارش آنلاین و دریافت کالا بعد از چند ساعت. |
ابزارهایی مثل Claude Code؛ مدیریت کارهای بزرگ. |
| Agent Labs (آزمایشگاه‌های عامل) |
شرکت‌هایی که محصولات AI کاربردی می‌سازند، بر اساس تعاملات واقعی. |
ربات فروشنده که خودش سفارش‌ها را مدیریت می‌کند. |
مقابل Model Labs؛ شرکت‌هایی مثل Cognition. |
| Model Labs (آزمایشگاه‌های مدل) |
شرکت‌هایی که مدل‌های پایه AI را می‌سازند. |
کارخانه موتورسازی، نه خود خودرو. |
شرکت‌هایی مثل OpenAI؛ پایه اکوسیستم. |
| 80/20 Code AGI Theory (نظریه ۸۰/۲۰ کد AGI) |
تسلط AI بر کد، ۸۰% AGI را در ۲۰% زمان می‌دهد. |
یادگیری رانندگی برای ۸۰% مهارت‌های سفر. |
معرفی توسط swyx Wang؛ آینده عاملانه. |
| Agentic AI (هوش مصنوعی عاملانه) |
AI خودمختار که برنامه‌ریزی و اجرا می‌کند. |
ربات برنامه‌ریز سفر که همه چیز را مدیریت می‌کند. |
عوامل کدینگ؛ گواهینامه Agentic AI. |
| Context Engineering (مهندسی زمینه) |
تأمین زمینه مناسب (داده و ساختار) برای AI. |
دادن جزئیات کامل برای نوشتن ایمیل حرفه‌ای. |
فاز تجاری؛ تمرکز بر ROI. |