بررسی موردی نقش یادگیری ماشین در افزایش جذب مخاطبان موسسات تاریخی فرهنگی

ده ها سال است که مدیران در رأس موسسات فرهنگی جهان با چالش­های زیادی در زمینه رسیدن به یک نقطه تعادل در عرضه و تقاضا در اهداف تاریخی فرهنگی و تجاری خود در موزه­ها و مراکز تاریخی دست و پنجه نرم می کنند یکی از دشوارترین چالش ها، امکان پیش بینی دقیق بازدید از موزه ها و نمایشگاه های تاریخی فرهنگی غیر دائمی است.

گالری ملی لندن در حال همکاری با شرکت تحلیلی موزه Dexibit است تا با استفاده از مقیاس بزرگی از داده ­های جمع­ آوری شده و تجزیه و تحلیل آن ها به یک الگوریتم پیش بینی دست پیدا کرده و این چالش را حل کند.

گالری ملی لندن یکی از بزرگترین مجموعه های نقاشی های جهان را در خود جای داده و سالانه بیش از 6 میلیون بازدید کننده دارد، این شرکت به همراه شرکت تحلیل داده­ای Dexibit رویکرد جدیدی را برای مقابله با چالش پیش بینی بازدیدکنندگان موسسات تاریخی فرهنگی در پیش گرفته است. شرکتDexibit با استفاده از حجم داده های بزرگی که در اختیار دارد، به مؤسسات فرهنگی کمک می کند تا میزان بازدید، میزان بازخوردهای اجتماعی و بهره وری خود را افزایش دهند. این شرکت با به کار گیری فرآیند یادگیری ماشین، می­تواند میزان حضور در آینده و مشارکت بازدید کنندگان را در این موسسات کشف کند.

یادگیری ماشین چیست؟

یادگیری ماشین (Machine learning) به عنوان یکی از شاخه‌های وسیع و پرکاربرد هوش مصنوعی، به تنظیم و اکتشاف شیوه‌ها و الگوریتم‌هایی می‌پردازد که بر اساس آن‌ها رایانه‌ها و سامانه‌ها توانایی قابلیت تعلم و یادگیری پیدا می‌کنند. همه ما احتمالا چندین بار در طول روز از یادگیری ماشین استفاده می کنیم بی آنکه متوجه آن باشیم و یا نام آن را بدانیم. هر بار که یک جستجوی اینترنتی در گوگل انجام می دهیم، درواقع از تکنولوژی یادگیری ماشین بهره جسته­ایم؛ این یادگیری ماشین است که اطلاعات را در صفحات وب رتبه­بندی می کند. زمانی که ایمیل خود را چک می کنیم و فیلتر هرزنامۀ ایمیل، شما را از شر ایمیل های هرز خلاص می کند و یا در فضای مجازی، هنگامی که برنامه های پرطرفدار فضای مجازی مانند اینستاگرام و فیس بوک، نمایه های دوستان شما را بر اساس برخی از ویژگی های مشترک به شما پیشنهاد می­دهد در حال بهره­گیری از تکنولوژی یادگیری ماشین می باشیم.

یادگیری ماشین بر این اساس بنیان نهاده شده است که رایانه ها و سامانه های هوشمند بتوانند به تدریج و با افزوده شدن    داده­ های خود، در انجام وظایف خود کارآیی بهتری داشته باشند. گستردگی این وظایف بسیار متنوع است؛ از تشخیص خودکار چهره در گوشی­های هوشمند گرفته تا فراگیری نحوه گام­برداری روبات­های دوپا با استفاده از مفاهیم تقویت (پاداش و تنبیه) در روانشناسی.

زمینه پژوهشی در یادگیری ماشین از گستردگی و تنوع بالایی برخوردار است. به لحاظ نظری هدف پژوهشگران این است که روش های یادگیری جدیدی را به وجود بیاورند و کیفیت یادگیری و امکان پذیری در یادیگری را بر روی روش­ هایشان مطالعه کنند؛ و در سوی دیگر عده ای از پژوهشگران برانند که که روش­های یادگیری ماشینی را در حوزه های جدید بسنجند. در نهایت اینکه یادگیری ماشین کمک فراوانی در صرفه جویی هزینه‌های عملیاتی و بهبود سرعت عمل تجزیه و تحلیل داده‌ها می‌کند.

پروژه گالری ملی لندن شامل استفاده از الگوریتم های یادگیری ماشینی برای پیش بینی تعداد بازدید کنندگان موزه است که به گالری­ها و موزه ها کمک می کند تا بینش عمیق تری از تجارب بازدید کننده داشته باشد، نمایشگاه های آینده را بهتر برنامه ریزی کند و حتی یک مدل بلیط پویا را نیز معرفی کند.
این پروژه این امکان را به موسسات تاریخی و فرهنگی می دهد تا با ارائه قیمت های مختلف برای نمایشگاه های مختلف، ضمن ارائه تجزیه و تحلیل رفتار بازدیدکننده ها، به مخاطبان خود پیشنهادهای جدیدی را نیز ارائه دهد. یكی از بزرگترین چالش ها در اجرای پیش بینی، تأثیر تصمیم بازدید كننده برای مشاهده یك نمایشگاه است. یادگیری ماشینی این امکان را می­دهد تا با استفاده از تجزیه و تحلیل داده­های بدست آمده، رفتارهای بازدیدکنندگان را در طول زمان مورد بررسی قرار داده و بر این اساس تصمیم­های مخاطبان را در بازدیدهای بعدی پیش بینی کنند.

کریس مایکلز، مدیر دیجیتال، گالری ملی، می گوید: یادگیری ماشینی و هوش مصنوعی دارای ارزش بالایی برای کمک به موزه ها برای درک بهتر و توسعه انواع جدید پایداری مالی هستند. وی بر این باور است كه این مدل های جدید می توانند به موسسات تاریخی فرهنگی كمك كنند تا برای بازدیدكنندگان خود ارزش­های افزوده بهتری ایجاد کرده و یادگیری هایی ماشینی تولید شده می­تواند نه تنها شامل این حوزه بلکه بخش وسیعتری را یاری كند.

نرم افزار طراحی شده توسط شرکت Dexibit با استفاده از فناوری هوش مصنوعی، به تجزیه و تحلیل تجربیات بازدیدکنندگان می­پردازد و با به کارگیری تحلیل های پیش بینی کننده، به پیش بینی میزان حضور بعدی بازدیدکنندگان می پردازد. به عنوان مثال نرم افزار Dexibit قابلیت این را دارد که به بررسی چند سناریوی مختلف در جهت جذب بازدیدکنندگان پرداخته و با استفاده از ذخیره داده­ای خود به تجزیه و تحلیل رفتارها و تجارب بازدیدکنندگان پرداخته و در نهایت به مسئولان موسسات فرهنگی، سناریوی مطلوب را پیشنهاد کند. همچنین پس از انتخاب سناریو، این نرم­افزار امکان سنجش گزینه­های مختلف مانند میزان استقبال، علایق و سلایق روز مخاطبان در حوزه انتخاب شده را فراهم می کند که در نهایت امکان پیش بینی در ابعاد مختلف را برای برگزارکنندگان موزه ها و نمایشگاه­های تاریخی فرهنگی فراهم می کند.

مزیت این فناوری در سریع بودن محاسبات آن است. این فناوری طی چند ثانیه می­تواند کار چندین ماه چندین پژوهشگر را انجام داده و محاسبات آن را دقیق تر و جامع تر در اختیار متصدیان امور فرهنگی و تاریخی قرار دهد.

امروزه فناوری «هوش مصنوعی» و در مورد تخصصی این مقاله یعنی «یادگیری ماشین» سهم بسیار زیادی در ارتقای کیفیت و درآمد محصولات و فرآورده­های فرهنگی دارند. بنابر گزارش درگاه Tractica درآمد حاصل از نرم افزارهای هوش مصنوعی از 5/9 میلیارد دلار آمریکا در سال 2018 به 6/118 میلیارد دلار در سال 2025 خواهد رسید. همچنین درگاه marketwatch ارزش بازار هوش مصنوعی را 191 میلیارد دلار در سال 2024 در تخمین زده است. با وجود چنین پیش­بینی ­هایی در حوزه این فناوری، می­توان لزوم توجه جدی کارآفرینان و سیستم های اقتصادی خصوصی و دولتی به این فناوری در حوزه های مختلف اعم از فرهنگ و هنر بیش از پیش احساس می شود.                                                             موزه ها و بناهای تاریخی به عنوان جاذبه های گردشگری در کنار بحث های فرهنگی از نظر اقتصادی هم اهمیت بسیاری دارند و بخش مهمی از درآمد کشورهای گردشگر پذیر جهان از بناهای تاریخی و موزه های آن ها حاصل می شود، موضوعی که باز هم در ایران چندان که باید مورد توجه قرار نگرفته است. براساس آمارهای سازمان میراث فرهنگی و گردشگری هم اکنون بیش از 400 موزه، کاخ موزه و بنای تاریخی و فرهنگی در کشور برای بازدید وجود دارد که درآمد کل آن ها در سال (93) تنها 40 میلیارد  تومان بوده است. درآمدی که اگر به 400 موزه و بنای تاریخی کشور تقسیم کنیم به صورت میانگین سهم هر موزه در کشور تنها 100 میلیون تومان است که نسبتا به آمارهای جهانی عددی بسیار ناچیز است؛ یعنی در واقع به صورت میانگین روزانه کمی بی

از 270 نفر از هر موزه در کشور بازدید می کنند عددی که به هیچ عنوان با موزه های جهان قابل مقایسه نیست.

استفاده از تکنولوژی های روز و شیوه های جدید مورد استفاده از فناوری فرهنگی بی شک می تواند تاثیرات زیادی را در برنامه – ریزی های این حوزه و بهبود این روند داشته باشد. توجه به فناوری­های فرهنگی و پیشبرد آن، از مواردی ست که می تواند در این امر راهگشای مسئولان فرهنگی و کارآفرینان مشغول در این حوزه باشد.

منابع جهت مطالعه بیشتر

https://www.cio.com/article/3509043/the-national-gallery-london-taps-kiwi-analytics-firm-for-its-digital-strategy.html

https://towardsdatascience.com/artificial-intelligence-ai-over-100-billion-in-revenues-by-2025-e737459a345eh