واقعیت ترکیبی؛ تسهیل کننده آموزش

واقعیت ترکیبی؛ تسهیل کننده آموزش

واقعیت مجازی (VR)

واقعیت مجازی یک تجربه کلی است که در آن دنیای فیزیکی جای خود را به دنیای مجازی می دهد. به عنوان مثال شما می توانید با استفاده از ابزارهای در دسترسی مانند HTC Vive،  GoogleCardboard، Oculus Rift و…، می توانید در خانه خودT تجربه بودن در کنار پنگوئنهای یخ زده قطب جنوب و یا سوار شدن بر پشت یک گودزیلا را تجربه کنید. امروزه تجربیات دیگری مانند واقعیت افزوده (Augmented Reality)، واقعیت مختلط (Mixed Reality) و واقعیت گسترده (Extended Reality) نیز وجود دارند که می توانند تجربیات متفاوتی را به کاربران ارائه دهند. در این یادداشت نگاه مختصری به ترکیب این فناوری ها در حوزه های مختلف آموزش خواهیم داشت.

واقعیت افزوده (AR) 

واقعیت افزوده تکنولوژی است که دنیای فیزیکی را با اضافه کردن لایه های دیجیتال به آن گسترش می دهد. نمایی از دنیای واقعی فیزیکی به همراه تصاویر دیجیتال تولید شده توسط کامپیوتر که درک ما را از واقعیت تغییر می دهد. یر خلاف واقعیت مجازی (Virtual Reality)، واقعیت افزوده کل محیط واقعی یا با یک محیط مجازی جایگزین نمی کند. AR در واقع در تعامل با محیط واقعی قرار می گیرد و به آن صدا، ویدیو و جلوه های گرافیکی اضافه می کند. ریشه لغت Augmented به augment به معنی افزودن یا بهبود دادن چیزی بر می گردد. این فناوری اغلب با استفاده از دوربین های هوشمند، عناصر دیجیتال را به یک نمایش زنده تبدیل می کنند. نمونه قابل دسترس این فناوری را می توان در برنامه هایی مانند Snapchat و بازی Pokemon Go مشاهده کرده.

واقعیت ترکیبی (MR)

واقعیت مختلط یا ترکیبی (MR) که ترکیبی از عناصر فناوری های واقعیت مجازی و افزوده است، تعامل دنیای واقعی و دیجتیال را ملموس تر کرده است. HoloLens مایکروسافت، یکی از قابل توجه ترین نمونه های این فناوری محسوب می شود که توانسته است در عرصه های مختلفی مانند آموزش، بازی های ویدیویی، طراحی صنعتی و… جایگاه مطلوبی را به خود اختصاص دهد. اگر به دنبال تجربه ای غنی تر از واقعیت افزوده می گردید، واقعیت ترکیبی گزینه ای جذاب تر به حساب می آید. این تکنولوژی پیچیده تر، دنیای مجازی را با تمام ویژگی های جذاب و رنگارنگش به دنیای واقعی ما دعوت می کند. هدست های واقعی ترکیبی به صورت پیوسته در حال اسکن محیط هستند تا هر شی بالقوه ای را وسیله ای برای تعامل شما با دنیای مجازی تبدیل کنند. فرض کنید در کلاس درس هستید و هر آنچه را که دبیر مربوطه به شما می گوید تبدیل به یک تصویر مجازی برای شما می شود.

واقعیت ترکیبی (MR) در آموزش: تقویت یادگیری دانش آموزان

تصور کنید دانش آموزان در کلاس تاریخ، به جای خیره شدن به صفحات سرد و بی روح کتاب درسی، بتوانند بدون ترک کلاس و حتی صندلی خود، وارد فضای تخت جمشید، چغازنبیل، شهر سوخته و… شده و به جای شنیدن توصیفات ساده دبیر، خود با فضای این مکانهای تاریخی، افراد، اتفاقات، جزئیات و زیبایی های آنها به صورت ملموس و عینی آشنا شده و فرا بگیرند. پژوهشهای بسیار زیادی در حوزه آموزش، تاثیرگذاری آموزش عینی (مثال بالا) را تایید کرده اند. امروزه این شیوه آموزشی که یک تجربه یادگیری همه جانبه و موثرتر را به کودکان و دانش آموزان ارائه می دهد با وجود واقعیت ترکیبی (MR) امکان پذیر شده است.

یادگیری عملی: واقعیت ترکیبی می تواند آموزش هر موضوعی را ساده تر کند.
یادگیری عملی به وسیله واقعیت ترکیبی از دو طریق ممکن است، در روش اول که تقریبا چند دهه از تولد آن می گذرد، دانش آموزان با استفاده از رایانه، وارد یک محیط مجازی شده و به کاوش در این حوزه می پردازند. روش دوم، فناوری ای است که با عنوان MR شناخته می شود. این تجربه کاملا دانش آموز را غرق در محیط مجازی تعبیه شده ­ای می کند که در آن واقعیت های فیزیکی و مجازی با هم ترکیب شده اند و اشیاء فیزیکی و دیجیتال به طور مسالمت آمیزی در کنار یکدیگر زندگی می کنند.
دانش آموزان با استفاده از قابلیت های فناوری واقعیت ترکیبی، می توانند، اشیاء موجود در محیط مجازی را که برگرفته از نسخه واقعی آنهاست، بدون پرداخت هیچ گونه هزینه زمانی، مالی، مکانی و… کاوش کنند. همچنین مفاهیم انتزاعی و دشواری که توسط معلمان به صورت نظری آموخته می شوند را به صورت عینی تجربه می کنند. در این صورت، بازده آموزشی بسیار بالاتر خواهد رفت زیرا یادگیری به وسیله انجام کار عملی، تاثیرات بیشتری نسبت به یادگیری از طریق شنیدن مفاهیم و خواندن نظریه ها دارد. واقعیت ترکیبی، تجربه یادگیری جذاب، سرگرم کننده و موثرتری را نسبت به انواع دیگر آموزش ارائه می دهد. کاربرد واقعیت ترکیبی را می توان در حوزه های زیر مشاهده کرد.

علوم پایه
زیست شناسی، جانورشناسی، زمین شناسی، ستاره شناسی و… که معمولا در شیوه سنتی آموزش،با کمبودهای ابزار آموزشی همراه هستند به وسیله واقعیت ترکیبی، دانش آموزان قادر خواهند بود، فضای تعاملی جدیدی را در بخش­های مختلف این علوم تجربه کنند.

مطالعات اجتماعی
در چند سال گذشته، موسسات آموزشی از واقعیت ترکیبی بیشتر در حوزه معماری، اکتشاف، گردشگری و… استفاده می کردند، اما امروزه، پای این فناوری به حوزه مطالعات اجتماعی، ادبیات، اقتصاد و… نیز باز شده است. با استفاده از قابلیت MR، بررسی رفتارهای اجتماعی مردم در محیط های مختلف علی الخصوص در مواردی که امکان بررسی فیزیکی وجود ندارد از جمله موارد کاربردی این فناوری در حوزه علوم اجتماعی می باشد

  سخنرانی «فلورین رادک» متخصص بازاریابی و برندینگ در تد تالک را در مورد نقش واقعیت مجازی و افزوده در تسهیل فرایند آموزشی

هنر و خلاقیت
واقعیت ترکیبی این امکان را فراهم می سازد، هنرجویان، دانش آموزان و دانش جویان در رشته های مختلف هنری، توانایی دسترسی به موزه ­ها، گالری­ها، کنسرواتورها و… را از سرتاسرجهان را داشته باشند و از طریق این فناوری با سرآمدان و متخصصان رشته خود، تجربیات تعاملی گسترده ای داشته باشند. همچنین از طریق واقعیت ترکیبی امکان همکاری هنرمندان مختلف از نقاط مختلف دنیا بدون صرف هزینه های هنگفت میسر گردد.

مزایای واقعیت مختلط در حوزه آموزش

واقعیت ترکیبی به دلیل ویژگی های خود، بستر ابتکاری جدیدی را برای معلمان و دبیران در جهت آموزش هرچه بیشتر و بهتر فراگیران فراهم می کند:

الف) تعامل: تجربه مستقیم روشی موثر یادگیری برای دانش آموزانی می باشد که در زمینه آموزش نظری دچار مشکلاتی هستند.

ب ) گستردگی دامنه آموزش: واقعیت ترکیبی این امکان را فراهم می کند، تا دانش آموزان صرف نظر از نابرابری های اجتماعی و اقتصادی موجود در سطح جهان، از یافته های روز علوم مختلف آشنا شده و با متخصصین برتر این حوزه، تعامل و داد و ستد علمی داشته باشند.

ج) همه جانبه بودن: همانطور که در مطالب بالا گفته شد، واقعیت ترکیبی به دلیل توانایی های خود، می تواند در حوزه های مختلف آموزش به کار گرفته شود. زیرا این فناوری به جای تکیه بر مفاهیم نظری، بستر تجربه­ پذیری را برای دانش آموزان فراهم می کند.

د) نبود محدودیت جعرافیایی: از طریق فناوری واقعیت ترکیبی، مرزهای جغرافیای برای تیم های علمی بی­ معنی خواهد بود و از طریق این فناوری می توان بدون صرف هزینه، بازدیدها، سفرهای علمی، سیمنارهای مختلف در سرتاسر جهان را تجربه کرد.

منابع جهت مطالعه بیشتر

https://eu-acerforeducation.acer.com/innovative-technologies/mixed-reality-in-education-boosting-students-learning-experience/